Het water snijdt je
vervangt stap
verandert nu
De tijd kun je
in tweeën
Je deelt
je huis,
Elk uitzicht
Straks
en ziet jezelf
De helft
aan de overkant.
Voordracht door
Ester Naomi Perquin:
Over Het gedicht
Ester Naomi Perquin schreef het gedicht al in 2018 in opdracht van stichting de Zoek naar Schittering, speciaal voor de Parkhavenbrug en de Rotterdammers. Dit is de oorspronkelijke vorm van het gedicht:
Het water snijdt je hier de pas af, vervangt stap
door stand, verandert nu in later.
De tijd kun je oneindig vaak in tweeën breken.
Je deelt je naam, je huis, je taal.
Elk uitzicht is een land.
Straks kijk je terug en ziet jezelf weer staan.
De helft van elk verhaal ligt
aan de overkant.
Het is op 2 en 3 mei 2020 op de brug aangebracht in een ontwerp van Monice Janson. In deze timelapse zie je hoe dat plaatsvond en welk materieel er aan te pas kwam, de realisatie en voordracht van het gedicht aan de onderzijde van de Parkhavenbrug. Eronder verteld Ester over haar gedicht.
Ester zegt over het gedicht:
Eigenlijk hou ik niet zo van toelichtingen op gedichten. Het goede aan een gedicht in het straatbeeld is nou juist dat het niets van je vraagt, in tegenstelling tot hamburgerreclames, wasmiddeladvertenties en verkiezingsposters. Het is er gewoon, je kunt het lezen, soms rijdt er daarna een regel met je mee.
Bij deze plek is de lezer meestal iemand die stil moet houden. Daar begint het dan ook. Een brug die openstaat verplicht je tot stilstand – en wanneer je stilgezet wordt denk je na over hoe het straks verder gaat. Dat is een kort, tamelijk alledaags moment waar vanzelf al poëzie in zit, vind ik. Want waar ben je, op zo’n moment, tussen twee plaatsen in? Het is tussentijd. Het omkijken en jezelf weer zien staan, dat is iets wat ik heel vaak doe. Bij wijze van spreken dan. Het heeft te maken met de manier waarop zo’n brug je tijd in tweeën deelt. En niet alleen je tijd, denk ik. Je laat bij iedere zijstraat, oversteek, kruising een versie van jezelf achter. Een niet-gemaakte keuze. Een variant.
Rotterdam is bovendien een stad waar veel mensen wonen die ook ergens anders hebben gewoond en op die andere plaatsen andere versies van zichzelf hebben gekend. Een restje moedertaal, een ver vaderland. Een overkant.
In zekere zin is zo’n brug als dit van zichzelf al een metafoor, denk ik. Daar hoef je als dichter helemaal niet zoveel meer aan te doen. Je kijkt er naar en het is er allemaal al. De poëzie beweegt gewoon met de brug mee.
De dichter Ester Naomi Perquin
Ester Naomi Perquin (1980) was stadsdichter Rotterdam 2011-2012 en Dichter des Vaderlands 2017-2018. De voormalige gevangenisbewaarder Perquin is een veelvuldig bekroond dichter. Zij ontving onder andere de Anna Blamanprijs, de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs en de J.C. Bloemprijs. de VSB Poëzieprijs 2013 en in 2017 de Herman de Coninckprijs. In 2019 schreef ze het boekenweekgedicht Moeder. Ze schrijft naast gedichten ook essays, korte verhalen en columns, ze geeft workshops, masterclasses en co-presenteert en programmeert De Nacht van de Poëzie in Utrecht.
Lees veel meer over Ester en haar bibliografie hier:
www.esternaomiperquin.nl en op de website Rotterdamse dichters.
De ontwerper Monice Janson
Monice Janson ontwierp het bruggedicht voor de Parkhaven. Janson richt zich in haar werk op openbare ruimte en typografie en laat zich inspireren door de dagelijkse werkelijkheid en de schoonheid op straat. Zij ontwierp o.a. Latijnse gevelteksten voor de kroonlijst van het Hof van Sion in Rijswijk waarvan de bouw deze zomer start, en het citaat van de eerste alinea van de grondwet dat de entreehal van de Politieacademie te Apeldoorn siert.
Zie meer voorbeelden van haar werk hier.
Het ontwerp was gebonden aan voorwaarden vanwege de monumentenstatus van de Parksluizen. Er moest rekening gehouden worden met de monumentale waarde van de brug als rijksmonument. Het moest bijvoorbeeld aansluiten op de structuur van de (onderzijde van) het brugdek.
Over het ontwerp zegt ze:
Het gedicht van Ester gaat over snijden, in tweeën breken en delen. Esters gedicht heb ik letterlijk in tweeën gesneden.
In het gedicht lees je:
Straks kijk je terug en ziet jezelf weer staan.
De helft van elk verhaal ligt
aan de overkant.
Voor, tijdens en na heb ik gevisualiseerd in typografie. De letters gaan van extra vet naar medium, er is een onderbreking, en de letters gaan opnieuw van medium naar extra vet.
De zinnen zijn verdeeld over de linker- en rechterzijde maar blijven gekoppeld en één doordat de tekst rechts- en linkslijnend geplaatst is en ‘dicht op de rand’ staat. De lezer wordt zo gestimuleerd om in zijn geheel van links naar rechts te lezen.
In de typografie zit een beweging: watergolven, benadrukt door de blauwe kleur. De tekst is in kapitalen omdat dat het beeld, de golfbeweging, versterkt.De kleur blauw is het blauw van de verkeersborden, RAL 5017. Een kleur die terugkomt in de omgeving en zich onderscheidt van de verzadigde, donkere omgevingskleuren. Daardoor valt het gedicht extra op en krijgt de juiste aandacht.
Ik heb gekozen voor de Dax, een schreefloos lettertype, een schreefloze sluit aan op de rauwe omgeving van de Parkhavenbrug: de vrachtschepen die hier dagelijks voorbij varen, door weer en wind wordt gewerkt en gewacht.
De Dax heeft echter wel ‘romeinse accenten’ die ik vind passen bij de verstilling van het gedicht van Ester Naomi Perquin. Het is smal en leesbaar, voor het ontwerp geplaatst in kapitalen.
